Al 10 jaar steunt CityLab010 plannen voor Rotterdam. Sinds 2015 kent de gemeente via CityLab010 geld toe aan ondernemers die de stad groener, socialer en veiliger maken. Hoe gaat het nu met initiatieven van toen? CityLab010 spreekt 3 oud-deelnemers. Dit keer: Anne Schram Ouweneel van Stichting Sanderling over Het Vergeten Lyceum.
Met Stichting Sanderling diende Anne in 2023 haar project in bij CityLab010. Het Vergeten Lyceum gaat over oorlogsonderzoek en Holocaust-educatie voor Rotterdamse middelbaarscholieren.
Met haar project wil Anne laten zien dat de Tweede Wereldoorlog actueel blijft. Want, zo citeert ze graag schrijver en Auschwitz-overlevende Primo Levi: ‘Het is gebeurd, dus het kan nog eens gebeuren.’ Voor Het Vergeten Lyceum kreeg Anne een subsidie van 50.000 euro.
Erasmiaans Gymnasium
‘Als scholier zat ik op het Erasmiaans Gymnasium. Op school herdachten we elk jaar de oud-leerlingen die de Tweede Wereldoorlog niet overleefden. Later las ik een boek van schoolhistoricus Niek van der Blom. Daarin sprak hij de hoop uit dat iemand het Joods Lyceum ooit zou onderzoeken. Dat is me altijd bijgebleven, maar ik had nooit tijd om in die vergeten geschiedenis te duiken.’
Op zolder met corona
‘Ik was al bezig met het project Erasmiaanse Namen. Ik help leerlingen van het Erasmiaans onderzoek doen naar oorlogsslachtoffers die op hun eigen school zaten. Toen dook de naam van het Joods Lyceum weer op. Dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid. Toen ik in coronatijd 4 weken in quarantaine moest op zolder – ja, zo ging dat toen – ben ik verder gaan zoeken.’
Joods Lyceum
‘Een beetje achtergrond: na de zomervakantie van 1941 mochten Joodse leerlingen niet meer terugkeren naar hun scholen. De gemeente heeft toen scholen voor Joodse kinderen opgericht, zoals het Joods Lyceum in Kralingen. Een van de leerlingen was Carry Ulreich.’
‘Rotterdamse Anne Frank’
Carry was een Rotterdamse tiener die in oorlogstijd een dagboek bijhield. Anders dan Anne Frank overleefde ze de oorlog. Later noemde Carry zichzelf grappend ‘de Rotterdamse Anne Frank’. Carry’s dagboek is later gepubliceerd. Ze staat in de Canon van Rotterdam, een overzicht van momenten en personen die belangrijk zijn voor de geschiedenis van de stad.
Wij-/zij-denken
‘Die verhalen van Carry en haar schoolgenoten, van wie weinigen de oorlog overleefden, laten zien wat wij-/zij-denken kan doen. Dat zie je nu weer gebeuren. De verhalen van het Joods Lyceum zeggen dus iets over nu. Daarom wilde ik er een schoolproject van maken.’
Startkapitaal
‘Ik was ontzettend blij met de subsidie van CityLab. Een groot voordeel is dat CityLab startkapitaal toekent. Veel geldschieters doen dat pas als een project af is. Maar je maakt al onkosten vóórdat je met een project begint. Gelukkig werden die nu dus gedekt door CityLab. Zonder dat startkapitaal was Het Vergeten Lyceum er niet gekomen.’
Primaire bronnen
'Met Het Vergeten Lyceum gaan leerlingen zelf aan de slag met primaire bronnen, zoals dagboeken en historische documenten. Dat brengt de oorlog dichterbij dan een lesboek. Door dit project leren ze niet alleen over de oorlog, ze doen ook ervaring op met onderzoek doen.’
Online museum
‘Het project wordt een online museum. Anders dan een boek, dat al af is als het de wereld in gaat, blijft een online museum zich ontwikkelen. Ik hoop dat er veel verhalen volgen. Zelfs al verdiept een leerling van nu zich maar in één oorlogsslachtoffer, ik zie dat zo’n slachtoffer helemaal gaat leven voor de leerling. Dat is waardevol en leerzaam.’
Loop jij, net als Anne, rond met een mooi plan? Een plan waar Rotterdam groener, socialer en/of veiliger van wordt? Dien je plan in, want ook in 2025 gaat CityLab010 door. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.
Klas 3 hbs Joods Lyceum 1942